Πρόσκληση 34/2016 (Α/Α 1927) "Ανάπτυξη συστημάτων για την παρακολούθηση αξιολόγηση και δημιουργία μοντέλων για την εξέλιξη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε επιμέρους υψηλής σημαντικότητας περιοχές"

• Τρέχων Συνολικός Προϋπολογισμός Πρότασης
  €88,500.00
• Τρέχων Προϋπολογισμός Πρότασης
  €88,500.00

Το έργο αυτό χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Το Έργο έχει ως βασικό στόχο τη δημιουργία ενός μορφο - δυναμικού μοντέλου πρόβλεψης της μελλοντικής δελταϊκής ακτογραμμής του ποταμού Καλαμά, βάσει συλλογής και μελέτης παρελθόντων κλιματικών και γεωμορφολογικών δεδομένων, καθώς και την ανάπτυξη/προώθηση ενός Ολοκληρωμένου Διαχειριστικού Σχεδίου για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων στην περιοχή λόγω επαπειλούμενης μελλοντικής διάβρωσής της, όπως και η ενημέρωση - ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας σε θέματα προστασίας από διαβρωτικά και πλημμυρικά φαινόμενα στη δελταϊκή ζώνη.

Η ανάγκη υλοποίησης του Έργου προέκυψε από το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η δελταϊκή ζώνη του ποταμού Καλαμά υφίσταται πλημμύρες με έντονες καταστροφικές συνέπειες τόσο για το οικοσύστημά της όσο και για το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής δημιουργώντας άμεσες κοινωνικο - οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οι ποτάμιοι δελταϊκοί ιζηματογενείς σχηματισμοί συγκαταλέγονται μεταξύ των περισσότερο πολύπλοκων και δυναμικά μεταβαλλόμενων περιβαλλόντων της παράκτιας ζώνης κυρίως εξαιτίας των πολλών φυσικών παραγόντων που συμμετέχουν στη διαμόρφωση και εξέλιξή τους. Η κοινωνικο - οικονομική τους σημασία είναι πολύ μεγάλη καθώς συγκεντρώνουν αγροτο - γεωργικές, αλιευτικές και τουριστικές δραστηριότητες, ιδιαίτερα δε για ορεινές χώρες όπως η Ελλάδα, όπου οι κατάλληλες για καλλιέργειες πεδινές εκτάσεις είναι περιορισμένες. Καθοριστική για τη μελλοντική διαμόρφωση των δέλτα θα είναι η παγκόσμια άνοδος της θαλάσσιας στάθμης εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών, που μέχρι το έτος 2100 αναμένεται να είναι της τάξης των περίπου 50 cm (IPCC, 2007). Σήμερα ο Καλαμάς, δίνει ζωή σε μια μεγάλη έκταση, αρδεύοντας καλλιεργούμενες περιοχές που ανήκουν σε πόλεις και χωριά, δημιουργώντας βιότοπους και πολύτιμα καταφύγια για τα άγρια ζώα και τα φυτά. Το γεγονός ότι η ευρύτερη περιοχή των εκβολών του έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000, υποδηλώνει την επιτακτική ανάγκη α) προστασίας της ευρύτερης περιοχής από τα καταστρεπτικά και φθοροποιά φυσικά φαινόμενα που οφείλονται, πέραν των ανθρωπογενών παρεμβάσεων, κυρίως στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, β) διερεύνησης των πρόσφατων διαχρονικών μεταβολών των ακτογραμμών τους και γ) εκτίμησης των επιπτώσεων από τη μελλοντική άνοδο της θαλάσσιας στάθμης. Με δεδομένο ότι η αναμενόμενη μελλοντική άνοδος της θαλάσσιας στάθμης θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των δέλτα, προκαλώντας συνάμα αρνητικές επιπτώσεις στις τοπικές κοινωνίες, κρίνεται απαραίτητη η εκτίμηση της κατάστασης των χαμηλών εκτάσεων που θα αντιμετωπίσουν άμεσο πρόβλημα κατάκλυσης (με υψόμετρο μικρότερο του 50 cm) καθώς και εκείνων που θα υποστούν αλλαγές των χρήσεων γης που φιλοξενούν (εκτάσεις με υψόμετρο μικρότερο του 1 m και των 2 m. Έρευνες στην περιοχή με βάση συγκριτικές παρατηρήσεις γεωμετρικά διορθωμένων σειρών αεροφωτογραφιών και δορυφορικών εικόνων διαφορετικών ετών λήψης, οδήγησαν στον εντοπισμό των περιοχών προέλασης και υποχώρησης της χέρσου και στην εκτίμηση των αντίστοιχων ρυθμών πρόσχωσης και διάβρωσης (Καρύμπαλης και Γάκη-Παπαναστασίου, 2008). Προέλαση παρατηρείται κυρίως στον άμεσο χώρο των ενεργών εκβολών των ποταμών με ρυθμούς που ανέρχονται έως και 36 m/έτος ενώ οι παλαιότερες εγκαταλελειμμένες εκβολές διαβρώνονται από τις θαλάσσιες διεργασίες με ρυθμό που φθάνει έως και τα 11 m/έτος (Καρύμπαλης και Γάκη-Παπαναστασίου, 2008). Τα δέλτα θα πληγούν άμεσα από μια ενδεχόμενη άνοδο της θαλάσσιας στάθμης αφού εκτιμήθηκε ότι το 11 % της συνολικής τους έκτασης έχει υψόμετρο μικρότερο των 50 cm και καταλαμβάνεται από οικονομικής αξίας καλλιεργήσιμες εκτάσεις, οικολογικά σημαντικούς υγρότοπους αλλά και αστικές περιοχές. Ωστόσο, επειδή τα αποτελέσματα των ερευνών βασίζονται σε δεδομένα αεροφωτογραφιών και δορυφορικών εικόνων και όχι σε ποσοτικά δεδομένα (ιζηματολογικές, ορυκτολογικές και γεωχημικές αναλύσεις, χρονολογήσεις παράκτιων και υποθαλάσσιων ιζημάτων, προσδιορισμός ρυθμού ιζηματογένεσης, μοντέλο πρόβλεψης ρυθμού μεταβολής ακτογραμμής και ψηφιακή αποτύπωση μελλοντικής ακτογραμμής), κρίνεται απαραίτητη η διερεύνηση του ρυθμού μεταβολής της δελταϊκής ακτογραμμής του ποταμού Καλαμά με μία περισσότερο αξιόπιστη προσέγγιση, η οποία θα αποδώσει ένα πιο σαφές και ολοκληρωμένο γεωμορφολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα είναι εμφανής η διαχρονική εξέλιξη της δελταϊκής ακτογραμμής του ποταμού.

Με την ολοκλήρωση κάθε πακέτου εργασίας του Έργου θα προκύψουν τα ακόλουθα παραδοτέα: Παραδοτέα 1ου πακέτου εργασίας: 1) Αναλυτική τεχνική έκθεση της πρόσφατης ποιοτικής μεταβολής της δελταϊκής ακτογραμμής. 2) Ψηφιακή αποτύπωση της υποθαλάσσιας μορφολογίας και της παλαιοακτογραμμής του Δέλτα του ποταμού Καλαμά μέσω των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών (GIS). Παραδοτέα 2ου πακέτου εργασίας: 1) Αναλυτική τεχνική έκθεση με όλα τα δεδομένα των ιζηματολογικών, ορυκτολογικών και γεωχημικών αναλύσεων και τον προσδιορισμό του καθεστώτος των βροχοπτώσεων (παλαιοϋετός) και των θερμοκρασιακών αλλαγών του παρελθόντος. 2) Αναλυτική τεχνική έκθεση με όλα τα αποτελέσματα των εργαστηριακών μετρήσεων της Φωταύγειας και τον προσδιορισμό του ρυθμού ιζηματογένεσης της περιοχής. Παραδοτέα 3ου πακέτου εργασίας: 1) Τελική αναλυτική τεχνική έκθεση σύνθεσης των αποτελεσμάτων. 2) Ψηφιακό μοντέλο πρόβλεψης βραχυπρόθεσμων, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων σεναρίων μεταβολής της δελταϊκής ακτογραμμής του ποταμού Καλαμά. 3) Ψηφιακή αποτύπωση, μέσω των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών, της μελλοντικής δελταϊκής ακτογραμμής του ποταμού Καλαμά για κάθε σενάριο πρόβλεψης συνοδευόμενο από τους αντίστοιχους επιστημονικούς απολογισμούς. Παραδοτέο 4ου πακέτου εργασίας: 1) Ολοκληρωμένο Διαχειριστικό Σχέδιο του Δέλτα του ποταμού Καλαμά με έμφαση στην αντιμετώπιση του φαινομένου της παράκτιας διάβρωσης. Παραδοτέα 5ου πακέτου εργασίας: 1) 30 Αφίσες, 2) Δημιουργία διαδικτυακού τόπου του Έργου, 3) Ανάρτηση δράσεων και αποτελεσμάτων /παραδοτέων του Έργου στην ιστοσελίδα του Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. «Δημόκριτος» και της Περιφέρειας Ηπείρου 4) Συμμετοχή σε τουλάχιστον ένα (1) διεθνές επιστημονικό συνέδριο 5) Ψηφιακό ενημερωτικό υλικό

• 08704.Συστήματα αξιολόγησης και παραγωγής πληροφοριών για τις επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή

• T1616.ΈΚΤΑΣΗ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΠΛΗΜΜΥΡΩΝ ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΤΡΩΝ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2007/60/ΕΚ